Huidkanker
Dermatologen zien een toename aan huidkanker en het blijft stijgen.Tien jaar geleden kregen 31.000 mensen huidkanker en in 2016 kregen ruim 55.000 mensen huidkanker. Dit aantal blijft enorm stijgen de komende jaren. Daarmee is huidkanker de meest voorkomende kanker in Nederland.
De belangrijkste oorzaak van huidkanker is de zon. Dit geeft schade aan de huid. Vooral veel zonblootstelling in de kinderjaren (onder de 20 jaar) en zonnebank gebruik is een risico voor het krijgen van huidkanker op latere leeftijd. Mensen met een lichte kleur huid hebben een groter risico om huidkanker te krijgen dan mensen met een donkere kleur huid. U heeft ook een grotere kans op huidkanker als uw ouders of broers/zussen meerdere huidkankerplekken hebben. Dit heeft ook vaak te maken dat u op dezelfde locaties op vakantie bent geweest dus dezelfde zonblootstelling gehad heeft. Maar ook kan het in uw DNA zitten dat u sneller huidkanker plekken aanmaakt. De huidkanker zit dan vaak op plekken waar de zon helemaal niet komt.
De drie meest voorkomende huidkankers zijn:
Basaalcelcarcinoom (BCC)
Wat is een BCC?
Het basaalcelcarcinoom (of basocellulair carcinoom of basalioom) is de meest voorkomende vorm van huidkanker. Ongeveer 1 op de 6 Nederlanders krijgt een basaalcelcarcinoom in zijn of haar leven. Het begint in de bovenste laag van de huid en breidt zich vrijwel nooit uit naar andere delen in het lichaam. Het is dus vrij onschuldig. Toch is het zeer belangrijk om deze plekjes op tijd te ontdekken. Huidkanker stopt nooit uit zichzelf met groeien. Hoe groter de plek is, hoe groter ook de ingreep is die nodig is om de plek te verwijderen.
Hoe ziet een BCC eruit?
Meestal geeft een basaalcelcarcinoom geen klachten en wordt het toevallig gezien. Vaak lijkt het op een klein wondje dat maar niet geneest. Soms bloedt het basaalcelcarcinoom ook zomaar.
Is een BCC te genezen?
Ja, een basaalcelcarcinoom is helemaal te genezen. De kans op uitzaaiing is <1% en wordt vrijwel nooit gezien. Wel loopt u risico om een nieuw basaalcelcarcinoom op een andere plaats te krijgen. Hou daarom uw huid goed in de gaten. Als u een bultje heeft dat langer dan 6 weken blijft bestaan of blijft jeuken, ga dan altijd naar uw arts om dit na te laten kijken. Zie ook zelfcontrole van de huid.
Behandelopties
Een BCC kan met creme, excisie behandeld worden. Bij uitzondering wordt soms radiotherapie gebruikt. Uw arts bespreekt met u voor welke optie u in aanmerking komt.
Plaveiselcelcarcinoom (PCC)
Wat is een PCC?
Het plaveiselcelcarcinoom is een kanker van de huid. Het begint in de bovenste laag van de huid en kan in de diepere lagen groeien. Ook kan het soms uitbreiden naar andere delen van het lichaam.
Hoe ziet een PCC eruit?
Het plaveiselcelcarcinoom ziet eruit als een kleine bult die de kleur van de huid heeft of lichtrood is. Het voelt ruw aan en kan soms een beetje op een wrat lijken. Kenmerkend is dat de bult langzaam groter in enkele weken. Ook kan het PCC pijnlijk zijn. Een plaveiselcelcarcinoom kan er ook uitzien als een kleine wond die langzaam groter wordt. Het plaveiselcelcarcinoom kan overal op het lichaam voorkomen. Meestal op de hoofdhuid, de oren, het gezicht, de lippen, de onderkant van de armen, de bovenkant van de handen en op de benen.
Is een PCC te genezen?
Als de plek helemaal weg is, zullen bijna nooit problemen ontstaan. Het PCC wordt verdeeld in stadium 1 en stadium 2. Stadium 1 zaait bijna nooit uit (<5%). U blijft wel onder controle van uw huidarts waarbij ook de lymfeklieren in de buurt van het PCC gecontroleerd worden. Dit is voldoende om te weten of de plek zich uitzaait.
Bij een stadium 2 is de kans op uitzaaiing veel groter. Het plaveiselcelcarcinoom kan zich uitzaaien (verspreiden) naar de lymfeklieren of andere delen van uw lichaam. Het risico hiervoor is het grootst bij grote plekken op de oren en de lippen. Als er uitzaaiingen zijn dan is dit niet goed. U hebt dan meer behandeling nodig (snijden of bestralen) en soms moet u ook medicijnen slikken (chemotherapie). Iemand kan overlijden door een plaveiselcelcarcinoom dat in het lichaam is uitgezaaid.
Hou altijd uw huid goed in de gaten en laat bij twijfel plekken aan uw arts zien zodat u snel behandeld kan worden als dit nodig is. Laat bultjes of wondjes die langer dan 6 weken blijven bestaan altijd door uw arts controleren. Zie ook zelfcontrole van de huid.
Behandel opties
Een PCC kan met excisie (doorlinken naar excisie) behandeld worden. Bij uitzondering wordt soms radiotherapie gebruikt. Uw arts bespreekt met u voor welke optie u in aanmerking komt.
Melanoom
Wat is een melanoom?
Een melanoom is een vorm van huidkanker die ontstaat uit pigmentcellen (melanocyten). Pigmentcellen komen vooral voor in de huid. In groepjes bij elkaar vormen pigmentcellen een moedervlek. Er is sprake van een melanoom als een groep pigmentcellen is veranderd in kankercellen. Soms ontstaat een melanoom in een moedervlek die al heel lang aanwezig is. En soms ontstaat een melanoom zonder dat er eerst een moedervlek aanwezig was. Waarom iemand een melanoom krijgt is helaas niet altijd duidelijk.
Hoe ziet een melanoom eruit?
- Wanneer er opeens een nieuwe, opvallende donkerbruine tot zwarte moedervlek is. Een nieuwe of een al langer aanwezige moedervlek verandert (groeit, verschillende kleuren krijgt, erg donker wordt, dikker wordt of van vorm veranderd).
- Wanneer er een moedervlek jeukt, pijn doet, bloedt of open gaat.
Is een melanoom te genezen?
Ontdekking en verwijdering van een melanoom is heel belangrijk. Als het melanoom is verwijderd, keert bij de meeste mensen de ziekte nooit terug. Bij een aantal mensen keert het melanoom wel terug en kan het zich verspreiden (uitzaaien). Er is een grotere kans dat het melanoom zich kan verspreiden in het lichaam, als het melanoom dikker is. Deze dikte van het melanoom (Breslow-dikte) wordt onder de microscoop gemeten. Onder de 0.8mm dikte is de kans op uitzaaiingen heel klein. Boven de 0.8mm wordt onderzoek naar de lymfeklieren aangeboden om te onderzoeken of het melanoom zich verspreid heeft in het lichaam.
Behandel opties
Een melanoom kan met excisie (doorlinken naar excisie) verwijderd worden. Als de diagnose melanoom gesteld is, wordt er altijd een tweede operatie uitgevoerd. Dit om er zeker van te zijn dat er in de omliggende huid geen kwaadaardige cellen achter zijn gebleven. Bij een dikte minder dan 0.8mm kan dit direct bij uw dermatoloog plaats vinden. Als het melanoom dikker is dan 0.8mm zal met u overlegd worden of u verder onderzoek naar uw lymfeklieren plaats wilt laten vinden. Indien u dit wenst zal u doorverwezen worden naar een oncoloog.
Als er geen uitzaaiingen zijn, dan zullen er na de operaties geen andere behandelingen gegeven worden. Als er uitzaaiingen zijn in andere plaatsen van het lichaam, kan worden gekozen voor chemotherapie, immunotherapie of radiotherapie. Uw arts zal dit dan met u bespreken en ook in deze situatie u doorverwijzen naar een oncoloog.